Energieslimme nieuwbouwwoning in Nieuw West

Je kent dat wel, dat je langs een woning loopt en ineens de buitenverlichting aangaat. Dat gebeurt ook als je langs de het huis van John loopt. Alleen, kan er bij hem nog veel meer.

Als het alarm afgaat, gaan in een klap álle lichten aan. Als je aanbelt, worden de melkwitte ramen transparant. ‘Dan kunnen we zien, wie er voor de deur staat’. Bel je aan en is er niemand thuis? Dan gaat bij John de telefoon over. Hij kan dan, waar op de wereld hij ook is, de deur voor je openmaken, zodat jij een pakketje kan afgeven. Handig? Ja, en dit ook: als de zon schijnt, laadt de auto op. Of gaan de gordijnen dicht. Of juist open.

Slimme jongens

‘Ik hou van slimme dingen’, zegt John. En hij niet alleen, ook veel van zijn vrienden. Hij werkte met ze samen bij MOOG, een bedrijf gespecialiseerd in luchtvaarttechnieken: ‘Slimme jongens,‘ zegt John, hij vraagt ze met hem mee te denken als hij zijn woning in Nieuw West ontwerpt.

Geen dakpannen meer

Dave van Dongen, energieadviseur, is één van die slimme jongens. Hij weet álles van zonne-energie, en dus komen er zonnepanelen op het dak. ‘Geen ontkomen aan’, lacht John. Alleen is dan het ontwerp voor de woning dan al bijna af: met dakpannen en een gasketel.

Maar, panelen bovenop de dakpannen, dát wil John niet: ‘Ik vind het niet mooi. En onzinnig: dan komt er eerst een dakdekker de straat in rijden, en daarna weer iemand anders die daar bovenop zonnepanelen komt installeren.’

Wat hij wél ziet zitten, zijn zonnepanelen als dakbedekking. Dat besluit valt, als de bouw al in volle gang is.

Dan ook maar geen gasketel

Een luxe probleem is, dat een integraal zonnepanelendak veel meer energie levert dan een paar losse zonnepanelen. Meer dan het gezin nodig heeft. Tenzij, suggereert van Dongen, je de gasketel vervangt door een warmtepomp.

‘Aan dat idee moet John even wennen’, vertelt van Dongen grinnikend. Maar achteraf vindt John het zelf ónbegrijpelijk, dat hij de enige van de 38 zelfbouwers in de wijk is, die géén gasketel en géén dakpannen meer heeft. ‘De gemeente zou beter moeten informeren over de mogelijkheden. En financieel tegemoet kunnen komen in de extra kosten.’

Wat de aannemer niet kent, dat bouwt hij niet

De aannemer is niet uitgezocht op passie voor innovatie. Hij piekert er dan ook niet over om het risico te nemen van een dak zonder dakpannen. Het is dus de vriendengroep die weekend na weekend, samen met John, op het dak staat.

Om de panelen netjes in te passen, verplaatsen ze – op tekening – de dakkapel. Alleen komt die tekening nooit aan en arriveert de dakkapel, onveranderd, op de bouw. In plaats van alle panelen horizontaal, draagt het dak nu een mix van vertikaal en horizontaal geplaatste panelen. ‘Dat had mooier gekund’, zegt John, ‘maar, ze wekken wél veel stroom op.’

Alle apparaten op één scherm

De woning is, op een gashaard na, all electric. En smart. Slim dus. Daar is een andere slimme jongen, Menno Schroots voor verantwoordelijk. Hij is expert op het gebied van domotica: zeg maar automatisering in woningen. In de woning heeft hij alle apparaten, maar bijvoorbeeld ook gordijnen en deuren van kabels voorzien. Via die kabels en een server kan alles met elkaar communiceren. Met de software van Domovea kan je op je computer of je smartphone zien wat al die bekabelde dingen in je woning doen. En je kan ze aansturen.

Maar het mooie is, dat je huis in de meeste gevallen zélf kan bedenken wat handig is.

Daarvoor moet je het wél eerst programmeren. Dat kan je laten doen, maar John vindt het juist leuk om dat zelf te doen. Hij heeft bijvoorbeeld  een aantal vaste gewoontes van het gezin op ‘opgenomen’. Daardoor gaan er nu ’s ochtends automatisch andere lichtgroepen aan dan ’s middags. Als je ’s avonds de tv aanzet, dimmen de led-lampen een gaat die gezellige hoeklamp aan. Als er ’s nachts iemand naar de wc gaat, gaat er op de gang een gedempt licht aan. Het gaat ook vanzelf uit. En nee, de wc trekt nog niet zelf door.

Meer dan grote mannenspeelgoed

John: ‘Je kan er hele leuke en handige dingen mee doen. Er is al techniek die in je koelkast kijkt, wat er in zit.’ Toch is het meer dan grote mannen speelgoed, zeggen Schroots en John. Als je er een weerstation aan hangt, kan je je wasmachine laten draaien, tijden de uren dat je zonnepanelen de meeste energie opwekken. De warmtepomp is zó ingesteld dat die vooral overdag aanspringt. ‘Dat kan prima: de lage temperatuur vloerverwarming reageert traag en de vloeren blijven lang warm. Je gebruikt elektriciteit als die van je dak afkomt.’

Je kan er energie ook mee bespáren. Schijnt de zon? Dan gaan de lamellen in de winter open. In de zomer gaan ze juist dicht.

Maar, al die kabels, buizen, en al dat doorgetrokken koper, dat is toch niet zo duurzaam?

Voor echte duurzaamheid mag het een onsje minder, geeft Schroots toe. Duurzaamheid zit in het feit dat je álles kan programmeren. Leuke dingen, maar ook energiebesparende dingen. En wat er allemaal kan, dat zijn ze in de woning van John met plezier aan het ontdekken.

En, wat nou als je je telefoon kwijt bent?

De telefoon is maar een schermpje, legt Schoots uit. Dat kan dus ook met elke willekeurige computer. ‘Je moet ook je sleutels niet kwijtraken.’
En als wifi er uit ligt? ‘Dan moet je naar de kast lopen en gewoon weer ouderwets schakelen.

Eén knop voor de schoonmaakster

Het hoeft ook niet allemaal met een schermpje. Bij de deur zit bijvoorbeeld een eenvoudige schakelaar. ‘Dat is de knop voor schoonmaakster. Bij haar moet je niet met Domovea aankomen.’ Zij kan met één knop in één keer alle lampen in het hele huis aanzetten, van de kelder tot de zolder. Als ze weggaat zet ze ook in één keer alles weer uit. Blijven de lichten toch aanstaan? Dan krijgt John een melding en zet híj ze uit.

Accu

Gelijktijdig gebruik van eigen opgewekte stroom is vooral prettig voor netwerkbeheerder Alliander: daarmee voorkom je namelijk al te veel pieken en dalen op het net. Met datzelfde doel doet Alliander een proefproject met 50, met elkaar verbonden accu’s. Eén daarvan staat in de kelder van John. Als het project is afgelopen kan hij die voor een zacht prijsje overnemen. Handig: als dan de stroom uitvalt, vallen internet en wifi niet meteen ook uit.