De klimaatzaak van Marly
Op 15 oktober stond Marly voor de rechter. Ze huurt een benedenwoning van Ymere. Ze wil al járen van het aardgas af. Ze komt met een tot in detail doorgerekend alternatief, maar Ymere weigert medewerking. De volgende huurder moet immers nog gewoon op gas kunnen koken.
Serieus? In 2020?
De rechter doet naar verwachting eind november een uitspraak. In januari schreef ik over de Klimaatzaak van Marly, voor de Whole Commons Catalogue: Heel de stad Heel de aarde.
Zonnepanelen op een schuurtje
Met zes zonnepanelen op een schuurtje in de tuin voorziet Marly in haar eigen stroom. Onder en boven de keukentafel hangen infraroodpanelen: de CV-ketel hoeft nauwelijks meer aan. Met een besparende douchekop halveerde Marly haar warm watergebruik. Marly gebruikt nog maar 250 m3 aardgas, een derde van wat ze een paar jaar geleden gebruikte. Waarom? Marly: ‘uit solidariteit met de Groningers’.
Ze huurt van een benedenwoning van 40 m2, met een tuintje, in de Stadionbuurt in Amsterdam. De woning is redelijk goed geïsoleerd: label C.
Eindelijk: subsidie voor huurders
Medio 2018 heeft de gemeente Amsterdam nieuws: huurders mogen, net als woningeigenaren, €5.000 subsidie aanvragen voor het aardgasvrij maken van hun woning. Marly reageert meteen, met een tot in detail uitgewerkt plan en een formulier waarop nog één vinkje ontbreekt: het akkoord van haar woningcorporatie, Ymere. Gaat ze die krijgen?
‘Nee’, zegt Ymere, ‘de volgende bewoner moet gewoon nog op gas kunnen koken.’ Terwijl Amsterdam zich voorbereidt op een aardgasvrije toekomst, is er inderdaad een regel die moet voorkomen dat huurders in de kou worden gezet als ze hun energierekening niet kunnen betalen.
Maar, wie gaat over die gasaansluiting?
Niet de woningcorporatie, maar netwerkbeheerder Liander. Marly kan bij Liander haar gasaansluiting opzeggen. Dat doet ze niet: ze bewandelt de Koninklijke weg en wendt zich tot de wethouder duurzaamheid, Marieke van Doorninck. Ze overhandigt persoonlijk haar hele dossier. De gemeente laat haar echter weten dat zij de corporatie niet kan dwingen. Het vinkje blijft een voorwaarde voor subsidie.
Ondertussen komt Ymere met meer bezwaren. In het plan van Marly zit een warmtepomp met een buitenunit en Ymere is bang voor geluidsoverlast. Ze mag bovendien geen gaten in de muur maken.
Gaten in de muur?
Dat hoeft helemaal niet, want die zijn er al: voor het ventilatiesysteem. Ze zijn prima, nieuwe gaten zijn niet nodig. Het geluid is wel een dingetje natuurlijk, maar om een idee te geven: de nieuwste buitenunits maken minder geluid dan airco’s. Véél minder. Het geluid overstijgt ook bij lange na niet de wettelijke norm.
Toch komt Marly samen met energieadviseur Dave van Dongen van Ik Wil Schone Energie, met een nieuw plan: een warmtepomp die geen lucht van buiten gebruikt maar de warme ventilatielucht van het huis zelf, gecombineerd met lucht uit de kruipruimte. Kortom: geen geluidsoverlast en geen gaten in de gevel.
Ymere antwoordt met nóg meer bezwaren: de warmtepomp en het watervat zouden in de kleine woning te veel ruimte in beslag nemen; het vervangen van de gasketel is kapitaalvernietiging en Ymere vreest ‘een wildgroei aan oplossingen’.
Een warmtepompboiler kun je tweaken
Opnieuw passen Marly en de energieadviseur de plannen aan. Ze worden er alleen maar beter van. Van Dongen berekent namelijk dat een warmtepomp niet eens nodig is. Dat een warmtepompboiler ook volstaat.
‘Normaal gesproken gebruik je die alleen voor warm tapwater, maar je kunt hem tweaken, zeg maar op een alternatieve manier gebruiken, om een klein en goed geïsoleerd appartement mee te verwarmen’, zegt Van Dongen. Zeker als je luchtroosters die koude lucht van buiten naar binnen halen, vervangt door een warmtewisselaar die inkomende lucht voorverwarmt met uitgaande lucht.
Terug naar de bezwaren van Ymere
Ruimtebeslag: de huidige meterkast moet inderdaad iets groter worden. Maar waar hebben we het over? Maximaal 15 centimeter. Daar zorgt Marly zelf voor. Wildgroei is niet nodig. Het installatiebedrijf van Ymere werkt immers al met warmtepompen en boilers en Marly is bereid om het zelfde type en merk te nemen. Kapitaalvernietiging? De CV-ketel van Marly is negen jaar oud. Hij hoeft bovendien niet kapot, daar is markt voor.
Ymere blijft bezwaren aandragen. Marly blijft inhoudelijk reageren en haar plannen aanpassen. Met als resultaat dat er op de tekentafel een ultieme warmteoplossing ligt voor nog veel meer kleine, redelijk tot goed geïsoleerde appartementjes in de stad. Of het werkt zoals van Dongen denkt dat het werkt? Dat wil Marly op eigen risico en gedeeltelijk op eigen kosten gaan uitvinden.
De rust en de rede van de rechtszaal
De woningcorporatie en de gemeente zouden dankbaar mogen zijn, maar geven vooralsnog geen groen licht. Dat is jammer, maar voor de voortgang van het plan inmiddels minder relevant. Het verhaal van Marly vond namelijk steun bij Stichting Woon en die stuurde aan op de gang naar de rust en de rede van de rechtszaal. Niet Ymere, maar de rechter oordeelt straks over het vinkje van Ymere.
Na de klimaatzaal van Urgenda en de Staat, en die van Milieudefensie en Shell, en binnenkort die van Greenpeace en Shell, is er dus ook de klimaatzaak van Marly en Ymere: oftewel van de huurders en de woningcorporaties.
Hoi Marly,
Als je hulp nodig hebt in voorbereiding op en/of tijdens de rechtzaak, ik lees me graag ik en help je waar ik kan. Ben (uiteraard) zelf ook klimaatcoach (en energiecoach), en heb mijn (vrijstaande!) huis in eigen beheer energieneutraal gemaakt, en ben natuurlijk ook van het gas af.
Hoi Wim, dat is een mooi aanbod. Marly is al in het goede gezelschap van Stichting Woon, Dave van Dongen en Huibert Sporenberg (Ofme), maar extra kennis is natuurlijk altijd fijn.
Prima initiatief en heel veel succes. Dit soort experimenten en initiatieven zijn nu juist nodig.
Ymere en gemeente zijn in mijn mening té behoudend en er spelen niet transparante ‘eigenbelangen’.
Al eerder gemaakte afspraken met private energiemaatschappijen bijvoorbeeld. Die zijn indertijd niet, en onder onvolledige of rooskleurige voorlichting door-gehamerd. Die afspraken worden allang niet meer burger breed gedragen en moeten opengebroken worden.
Het huidige Groen Links college heeft er de moed en durf niet voor. Laat initiatieven zoals Marly hen maar helpen en over de streep trekken.
Meer weten over alternatieve collectieve LT bronnen en ideeën? Stuur mij mail 🙂
Dag Bert, dank voor je reactie. Het is spannend. Ymere liet zich vanmorgen niet overtuigen. De rechter doet eind november een uitspraak.